Het bekendste voorbeeld is wel die van de roze olifant waar je niet aan mag denken, maar waar je dan uiteraard wel direct aan denkt. Psychologen, mensen die de wet van de aantrekking proberen toe te passen, Neuro Linguïstisch Programmeren (NLP) en positieve denkers, weten het al. Het woord "Niet" bestaat niet en werkt in veel gevallen als een dooddoener. Door te focussen op hetgeen wat je niet wil, bereik je vaak het tegenovergestelde. Bij kinderen is dit over het algemeen niet anders. Geef daarom aan wat je wel bedoelt en stel duidelijke grenzen zonder "Nee" en "Niet" in de zin te gebruiken.

In de opvoeding is het nodig dat je grenzen stelt, afspraken maakt, consequent bent, duidelijkheid geeft, controle houdt, regelmaat en structuur biedt. Anderzijds zijn een goede verbinding, warmte, vertrouwen, begrip en betrokkenheid ook ontzettend belangrijk. Voor de ontwikkeling en ontplooiing van je kind is het goed als beide dimensies in balans zijn met elkaar. Dit voelt niet alleen voor het kind prettig, maar waarschijnlijk ook voor de opvoeder die minder als een politieagent optreedt. "Niet" en "Nee" vermijden houdt niet in dat alles mag, maar je hoeft ook niet overal een probleem van te maken. Een kind mag af en toe best kind zijn, toch? Daarnaast leert een kind bepaalde lessen, nou eenmaal op een andere manier dan volwassenen. Veiligheid staat zonder meer voorop. Levensbedreigende situaties of als een kind een ander echt tot last is, zouden twee variabelen zijn om met duidelijkheid (het liefste met een uitleg waarom en een keuzemogelijkheid), grenzen te trekken.

Jouw woordkeuze bij het stellen van grenzen en/of aansturen op gewenst gedrag is van belang. Middels framing (denkraam) probeer je via woorden en beelden, en de gevoelens die ze oproepen, de ander op een bepaalde manier naar de werkelijkheid te laten kijken om deze persoon te overtuigen van jouw visie, standpunt of product. Het wordt vooral gebruikt in marketing en politiek, maar ook in de opvoeding is positieve framing effectief.

Positieve framing voorbeelden zijn: Het beste prentenboek van 2023, ambachtelijk bereide maaltijd, 75% vetvrij (i.p.v. bevat 25% vet), een energiek kind (i.p.v. een druk kind). Positieve framing gebruik je in de opvoeding om het positieve te benadrukken en duidelijk te verwoorden wat het gewenste gedrag is. Jouw woorden (vooral op jonge leeftijd tot 7 jaar), wordt de innerlijke stem van je kind. Hoe vaker dit positieve framing bevat, des te groter de kans dat zij deze positieve bewoordingen en wenselijk gedrag later zelf ook toepassen in het dagelijks leven, zowel privé als zakelijk.

Tot zover de achtergrond en achterliggende gedachte voor de langere termijn. Nu de voorbeelden van het vermijden van het woord "Niet", in de praktijk en de alternatieven inclusief positieve framing.

Framing voorbeelden 1: Een kind rent in de hal.
"Niet rennen in de hal!". Het kind hoort niet direct een alternatief dat hij/zij kan toepassen.

Het positieve alternatief: "Rustig wandelen in de hal". Je verwoordt hierbij duidelijk gewenst gedrag.

Het positieve alternatief met positieve framing: "Je bent net zo snel als Churandy Martina, maar kun je alsjeblieft rustig lopen in de hal". Je gebruikt positieve framing en je verwoordt hierbij duidelijk gewenst gedrag.

Framing voorbeelden 2: Een kind aait z'n zusje wat hardhandig
"Niet zo ruw schatje". Het kind hoort niet direct een alternatief dat hij/zij kan toepassen.
Het positieve alternatief: "Doe maar voorzichtig aaien schatje". Je verwoordt hierbij duidelijk gewenst gedrag.

Het positieve alternatief met positieve framing: "Je bent zo lief voor je zusje, aai haar maar heel zachtjes. Wat boft ze toch met zo'n lieve grote zus als jij." Je gebruikt positieve framing en je verwoordt hierbij duidelijk gewenst gedrag.

Framing voorbeelden 3: Een kind schreeuwt luidruchtig bij het spelen
"Niet zo hard schreeuwen". Het kind hoort niet direct een alternatief dat hij/zij kan toepassen.

Het positieve alternatief: "Wil je wat zachter praten?" Je verwoordt hierbij duidelijk gewenst gedrag.
Het positieve alternatief met positieve framing: "Je bent weer heerlijk enthousiast, maar zou je alsjeblieft wat zachter kunnen praten?". Je gebruikt positieve framing en je verwoordt hierbij duidelijk gewenst gedrag.

Het is gezond om een balans te vinden tussen het vermijden van het woord "nee" en het duidelijk stellen van grenzen. Een kind dat nooit een "nee" hoort, kan moeite hebben om te leren omgaan met grenzen, teleurstellingen en sociale regels. Het stellen van grenzen is essentieel voor de ontwikkeling van zelfbeheersing en empathie, en het helpt een kind te begrijpen wat wel en niet acceptabel is.

Positieve framing en het gebruik van alternatieven zoals in de voorbeelden kunnen echter veel effectiever zijn dan het constante gebruik van "nee". Deze aanpak helpt kinderen gewenst gedrag te begrijpen zonder dat ze zich beperkt of negatief aangesproken voelen. Het biedt hen de kans om zelf verantwoordelijkheid te nemen voor hun acties en te leren wat wél verwacht wordt.



In gevaarlijke of dringende situaties is het echter cruciaal dat er snel en duidelijk wordt gehandeld, en een duidelijke "nee" of waarschuwing kan dan het verschil maken. Positieve communicatie, gecombineerd met stevige grenzen, biedt kinderen de structuur die ze nodig hebben, terwijl het hen ook de ruimte geeft om op een gezonde manier te leren en te groeien.